Sociale woningen vormen voor duizenden mensen nieuwe kansen. Ze zijn een belangrijke hulp om het recht op wonen voor iedereen waar te maken. Als lokaal bestuur kan ook jij je steentje bijdragen in de bouw van sociale woningen. Alles begint met een goed uitgeschreven woonbeleidsvisie.
Scrol naar beneden om de handleiding ‘Handvaten om een sociaal woonaanbod te realiseren in uw gemeente’
Waarom zou je dat doen?
1. Er staan bijna 170.000 mensen op de wachtlijst voor een sociale woning
2. Elke gemeente moet haar Bindend Sociaal Objectief behalen
Elke gemeente kreeg een bindend sociaal objectief (BSO) opgelegd met als doel om sneller en meer verspreid sociale woningen te realiseren. Uit de meting van december 2021 blijkt dat 139 gemeenten in ‘categorie 2’ vallen, dat betekent dat ze hun doelstelling niet behalen. Er is dus werk aan de winkel! Meer weten over de voortgangstoets door Wonen Vlaanderen? Klik hier.
3. Gemengde projecten dragen bij aan de betaalbaarheid
Door te kiezen voor gemengde projecten, namelijk een mix van sociale, betaalbare en reguliere woningen, werk je aan de betaalbaarheid van het totale woonaanbod én ga je het ontstaan van ‘sociale wijken’ tegen.
Meer weten over gemengde projecten? Klik hier.
Hoe kan ik dat doen?
Er zijn genoeg redenen om als lokaal bestuur de handen uit de mouwen te steken en te werken aan een robuust sociaal en betaalbaar woonbeleid. Een lokaal bestuur heeft meerdere manieren om dat te realiseren. De meest voor de hand liggende instrumenten zijn de ruimtelijke uitvoeringsplannen en verankeringen binnen ruimtelijke instrumenten. Daarmee kunnen lokale besturen op lange termijn werken. Daarnaast kunnen sociale huisvestingsmaatschappijen bouwen en sociale verhuurkantoren kunnen woningen op de private markt huren met als doel deze onder te verhuren aan kwetsbare huurders. De derde mogelijkheid is samenwerken met private ontwikkelaars.
Vroeger bestond de ‘sociale last’, die verplichtte private ontwikkelaars om een aandeel sociaal woonaanbod te voorzien in grootschalige bouwprojecten. De maatregel werd in 2013 door het Grondwettelijk Hof vernietigd, omdat er een technisch-administratieve fout was. De Vlaamse overheid biedt dus vandaag geen kader om private ontwikkelaars te verplichten om mee te werken aan sociaal woonaanbod. Dat betekent niet dat er geen andere mogelijkheden zijn. Een lokaal bestuur kan samenwerken met private partners. Dat gebeurt ook al veelvuldig! Meer nog, het is vaak de beste manier om sneller sociale woningen te realiseren. Bovendien zijn ook steeds meer private actoren vragende partij om volwaardige partners op de sociale woningmarkt te worden.
De Vlaamse overheid ontwikkelde een handleiding voor lokale besturen
Welke instrumenten heb je als lokaal bestuur nu om samen te werken met private partners? De meest voorkomende samenwerkingsvormen zijn:
1. De Constructieve Benadering van Overheidsopdrachten (CBO)
Lokale besturen kunnen private ontwikkelaars motiveren om hun gronden in zo'n procedure te brengen, daardoor kunnen sociale huisvestingsmaatschappijen op die gronden bouwen. Er is nu ook een CBO+ procedure, waarbij een private initiatiefnemer een bestaand gebouw kan inbrengen en renoveren tot sociale woningen.
Meer informatie? Neem hier een kijkje.
2. De SVK-Pro
Via SVK Pro willen we private partijen, zoals ontwikkelaars, stimuleren om woningen te bouwen die ze voor een lange periode (18 jaar) verhuren aan een sociaal verhuurkantoor.
Meer informatie? Neem hier een kijkje.
3. De Design & Build formule
In de D&B-formule staat de private initiatiefnemer in voor het ontwerp, de vergunningen, de bouw van het project en eventuele infrastructuurwerken. Dat biedt het voordeel dat er sneller en efficiënter kan gewerkt worden aangezien er maar één procedure moet gevoerd worden.
Meer informatie? Neem hier een kijkje.
[1]Bron: https://www.vlaanderen.be/statistiek-vlaanderen/bouwen-en-wonen/woningen-sociale-sector [2] Bron: Bron: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/06/30/169-096-mensen-wachtten-vorig-jaar-op-een-sociale-woning/#:~:text=In%202020%20stonden%20169.096%20mensen,van%20zo'n%2010%25.